Studentka Maja Staniewska w zwycięskim zespole konkursu Mars Base Challenge

Zespół Mars Craft Nova, w którym działa nasza studentka, zajął w konkursie pierwsze miejsce (ex aequo), pokonując dziesiątki innych propozycji z całego świata. To ogromny sukces polskich młodych inżynierów i kolejny dowód na wysoki poziom polskiej myśli technicznej w obszarze technologii kosmicznych.

Polacy triumfują na Marsie – przebieg konkursu i koncepcja bazy

Mars Base Challenge postawił przed uczestnikami ambitne zadanie zaprojektowania kompleksowego planu założenia i rozbudowy pierwszej bazy marsjańskiej. Zgodnie z wymaganiami konkursu należało opracować koncepcję umożliwiającą stałą obecność człowieka na Marsie – od pierwszego habitatu zdolnego pomieścić 4–8 astronautów w roku 2040, aż po stopniową ekspansję bazy do 2060 r., kiedy mogłaby ona funkcjonować jako osiedle dla około 50 osób.

Zespoły musiały samodzielnie wybrać lokalizację bazy na Marsie, zaproponować harmonogram działań oraz technologie niezbędne do założenia i rozwoju osady. Organizatorzy z Mars Society South Asia podkreślali, że kluczowe znaczenie ma przedstawienie jasnej, wykonalnej strategii osiągnięcia samowystarczalności kolonii – tak, by marsjańska baza potrafiła w maksymalnym stopniu produkować własną żywność, wodę czy energię i minimalizować konieczność zaopatrywania z Ziemi.

Podczas finału konkursu wyłoniono najlepsze projekty. Pierwszą nagrodę – równorzędnie z drużyną Iuvaan z Indian Institute of Technology w Gauhati – zdobył polski zespół Mars Craft Nova. W skład zwycięskiej grupy weszli: Alan Żmuda (astrofizyk i biolog), Magdalena Pawelec (projektantka wzornictwa przemysłowego), dr inż. Magdalena Łabowska (badaczka z Politechniki Wrocławskiej), Michał Ziemiński (inżynier konstruktor) oraz Maja Staniewska (specjalistka ds. mechaniki i budowy maszyn). To właśnie Maja Staniewska reprezentowała Politechnikę Warszawską w tym interdyscyplinarnym zespole.

Zwycięski projekt zakłada utworzenie bazy w regionie Arcadia Planitia – rozległej, płaskiej równinie na Marsie, położonej na północny zachód od obszaru Tharsis. Zdaniem autorów, to miejsce sprzyja budowie stałego habitatu m.in. ze względu na korzystne ukształtowanie terenu oraz bogate pokłady lodu wodnego (czyli dostęp do wody) w gruncie.

Od programu mentorskiego do udziału w misji Mars

Jeszcze przed dołączeniem do zespołu Mars Craft Nova, Maja Staniewska rozwijała swoje zainteresowania technologiami kosmicznymi poprzez udział w programach edukacyjnych i działalność społeczną. Przełomowym momentem okazał się udział w programie mentoringowym HerStory, wspierającym kariery młodych kobiet w STEM. Projekt HerStory, realizowany przez fundację Girls Future Ready, oferuje uczestniczkom możliwość pracy nad ambitnymi zadaniami pod okiem doświadczonych mentorek.

To właśnie w ramach tego programu studentka nawiązała współpracę z Justyną Pelc – znaną popularyzatorką eksploracji Marsa i liderką zespołu Innspace.

„O konkursie dowiedziałam się od mojej mentorki, Justyny Pelc, którą poznałam przy programie mentoringowym HerStory organizowanym przez fundację Girls Future Ready, kończącym się misją stratosferyczną. Justyna zaprosiła mnie do udziału i skontaktowała mnie z Adamem Żmudą, który po krótkim interview podjął decyzję o przyjęciu mnie do drużyny”.

Konkurs składał się z dwóch etapów. Pierwszy etap obejmował przygotowanie 25-stronicowego raportu przedstawiającego koncepcję samodzielnie funkcjonującej bazy na Marsie dla 4-8 osób w 2040 roku i jej ekspansji do utrzymywania 50 osób w 2060 r. Drugi etap to prezentacja projektu przed jury, do którego zaproszono osiem najlepszych zespołów.

„Udział w tak zaawansowanym, międzyuczelnianym projekcie był dla mnie bezcenną lekcją współpracy i kreatywnego rozwiązywania problemów. Dzięki programowi HerStory i radom doświadczonych ekspertów mogłam pewniej podjąć wyzwanie zaprojektowania bazy na obcej planecie. Zadanie wymagało ode mnie nie tylko wiedzy inżynierskiej, ale także umiejętności spojrzenia w przyszłość: trzeba było szczegółowo przemyśleć, jak kolonia na Marsie może utrzymać się przy minimalnym wsparciu z Ziemi” – podkreśla Maja Staniewska. Dodaje, że sukces polskiego zespołu może być inspiracją dla innych studentów, pokazując, iż warto odważnie sięgać po projekty wykraczające poza program studiów i łączyć siły z pasjonatami z różnych dziedzin.

Kolonizacja Marsa – od studenckich projektów do planów NASA i SpaceX

Opracowana przez zespół koncepcja marsjańskiej bazy wpisuje się w szerszy kontekst przygotowań do załogowej eksploracji Czerwonej Planety. Nad podobnymi wyzwaniami pracują największe agencje kosmiczne – NASA planuje wysłać astronautów na Marsa w ciągu najbliższych kilkunastu lat. Amerykańska agencja stawia sobie za cel, by pierwsze lądowanie człowieka na Marsie nastąpiło około 2040 roku, a więc w horyzoncie czasowym zbliżonym do założeń konkursu.

Również sektor prywatny snuje śmiałe wizje kolonizacji Marsa. Firma SpaceX Elona Muska rozwija flotę statków Starship właśnie z myślą o międzyplanetarnych misjach, otwarcie deklarując jako cel założenie samowystarczalnej kolonii marsjańskiej. Sam Musk zapowiadał, że chciałby do połowy XXI wieku umożliwić osiedlenie nawet miliona ludzi na Marsie. Choć plany te mają charakter długofalowy i mierzą się z wieloma wyzwaniami technicznymi, projekty takie jak Mars Base Challenge dostarczają cennych pomysłów i pokazują potencjalne rozwiązania.

Sukces zespołu Mars Craft Nova jest kolejnym przykładem na to, jak zespoły polskich naukowców aktywnie uczestniczą w międzynarodowych projektach związanych z eksploracją kosmosu, przyczyniając się do rozwoju technologii kosmicznych i badań nad przyszłymi misjami marsjańskimi.